Bị đơn có quyền kiện lại nguyên đơn khi giải quyết tranh chấp trọng tài ?

Tháng 6 16, 2025

Bị đơn có quyền kiện lại nguyên đơn khi giải quyết tranh chấp trọng tài theo quy định tại khoản 1 Điều 36 Luật Trọng tài thương mại 2010. Việc kiện lại phải liên quan đến nội dung tranh chấp đang được giải quyết tại trọng tài. Bài viết sẽ phân tích và làm rõ quyền kiện lại của bị đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, chỉ ra điều kiện, cách soạn đơn kiện lại, tác động đến tư cách tố tụng và những lưu ý cho doanh nghiệp. Bài viết cũng giới thiệu cách giải quyết tranh chấp tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế Bigboss, nhấn mạnh vai trò quan trọng của đơn kiện lại trong việc bảo vệ quyền lợi bị đơn.

1. Quyền kiện lại của bị đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Khoản 1 Điều 36 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định quyền kiện lại của bị đơn khi giải quyết tranh chấp. Theo đó, bị đơn được quyền kiện lại nguyên đơn về vấn đề liên quan đến vụ tranh chấp đang xét xử. Quyền này giúp bị đơn chủ động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong tố tụng trọng tài. Bị đơn có thể phản tố, đòi bồi thường hoặc yêu cầu nguyên đơn thực hiện nghĩa vụ liên quan.

Dựa vào nội dung của điều khoản trên, có thể phân tích rằng, không phải tất cả mọi trường hợp bị đơn đều có khả năng kiện lại nguyên đơn. Lý do là bởi, theo quy định của pháp luật chỉ những vấn đề liên quan đến vụ tranh chấp của mình với nguyên đơn, bị đơn mới có thể kiện lại. Tức là, đối với những vấn đề mà không liên quan đến nội dung vụ tranh chấp đang xảy ra giữa hai bên, thì bị đơn sẽ không có quyền kiện lại nguyên đơn với những vấn đề đó. Do đó, có thể thấy, Khoản 1 Điều 36 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010 không chỉ đặt ra quyền cho bị đơn, mà còn đề ra các điều kiện đối với bị đơn. Theo đó, để bị đơn có thể sử dụng quyền kiện lại nguyên đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, bị đơn cần phải đáp ứng những điều kiện nhất định, đó là:

Nội dung kiện lại phải liên quan đến vụ tranh chấp đang được giải quyết.
Phải nằm trong phạm vi thỏa thuận trọng tài.
Không được lạm dụng nhằm gây khó khăn hoặc trì hoãn quá trình tố tụng.

Hội đồng trọng tài có quyền xem xét và quyết định chấp nhận hoặc từ chối đơn kiện lại của bị đơn nếu thấy không đáp ứng các điều kiện trên.

Chẳng hạn, trong tranh chấp giữa nguyên đơn và bị đơn đang có ba vấn đề là A, B, và C. Tuy nhiên, trong đơn kiện lại của bị đơn lại bao gồm 3 vấn đề trên và thêm cả vấn đề D (một vấn đề không liên quan đến nội dung tranh chấp). Trong trường hợp này, bị đơn sẽ không được kiện lại nguyên đơn với vấn đề D theo quy định của Khoản 1 Điều 36 Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010.

Như vậy, câu trả lời cho câu hỏi Bị đơn có thể kiện lại nguyên đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài không, là có, tuy nhiên, việc kiện lại nguyên đơn này của bị phải tuân thủ theo đúng các quy định của pháp luật được đặt ra trong:

Luật Trọng tài thương mại Việt Nam 2010;
Nghị quyết số 01/2014/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về Hướng dẫn thi hành một số quy định Luật Trọng tài thương mại;
Cùng các văn bản pháp luật có liên quan khác.

Việc làm sai hoặc làm trái các quy định của pháp luật trong các văn bản pháp luật trên có thể khiến cho việc kiện lại nguyên đơn của bị đơn có thể gặp nhiều rắc rối, khó khăn.

Bị đơn có quyền kiện lại nguyên đơn khi giải quyết tranh chấp trọng tài

2. Đơn kiện lại được soạn như thế nào ?

Đơn kiện lại của bị đơn cần được soạn thảo đúng hình thức và nội dung theo quy định của pháp luật trọng tài. Hiện nay, Luật Trọng tài thương mại 2010, cũng như theo Bộ Quy tắc của các trung tâm trọng tài cũng không quy định cụ thể về mẫu đơn kiện lại. Tuy nhiên về nguyên tắc, đơn kiện lại cần bao gồm các nội dung chính sau:

Thông tin của các bên trong vụ tranh chấp:

Đơn kiện lại phải ghi rõ tên, địa chỉ của nguyên đơn và bị đơn.
Đối với cá nhân, cần ghi đầy đủ họ tên và địa chỉ thường trú.
Đối với tổ chức, cần ghi tên đầy đủ, địa chỉ trụ sở và người đại diện theo pháp luật.

Tóm tắt nội dung vụ tranh chấp:

Bị đơn cần trình bày ngắn gọn, khách quan về nội dung vụ tranh chấp đang được giải quyết tại trọng tài.
Phần này giúp Hội đồng trọng tài nắm bắt bối cảnh vụ việc.

Cơ sở pháp lý để kiện lại:

Bị đơn cần nêu rõ căn cứ pháp lý cho việc kiện lại, chẳng hạn như các điều khoản trong hợp đồng hoặc quy định pháp luật liên quan.
Điều này chứng minh tính hợp pháp của yêu cầu kiện lại.

Nội dung kiện lại:

Đây là phần quan trọng nhất, trình bày cụ thể các yêu cầu của bị đơn đối với nguyên đơn.
Nội dung này phải liên quan trực tiếp đến vụ tranh chấp đang được giải quyết.

Chứng cứ, tài liệu kèm theo:

Bị đơn cần liệt kê và đính kèm các chứng cứ, tài liệu chứng minh cho yêu cầu kiện lại của mình.
Điều này giúp tăng tính thuyết phục của đơn kiện lại.

3. Việc kiện lại của bị đơn có làm thay đổi tư cách tố tụng của các bên khi giải quyết tranh chấp

Việc kiện lại không làm thay đổi tư cách tố tụng của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp trọng tài. Nguyên đơn vẫn là người khởi kiện ban đầu, bị đơn vẫn là người bị kiện chính.

Tuy nhiên, kiện lại tạo ra một quan hệ tố tụng mới song song với quan hệ ban đầu. Trong quan hệ mới này, bị đơn trở thành người có yêu cầu đối với nguyên đơn. Hội đồng trọng tài sẽ xem xét cả hai yêu cầu trong cùng một quá trình tố tụng thống nhất.

Điều này có những ý nghĩa quan trọng:

Tiết kiệm thời gian và chi phí tố tụng khi giải quyết đồng thời các yêu cầu có liên quan.
Đảm bảo tính toàn diện trong việc giải quyết tranh chấp.
Tránh việc ra các phán quyết mâu thuẫn nếu giải quyết riêng rẽ.

Tuy nhiên, kiện lại không làm thay đổi nghĩa vụ chứng minh của bị đơn trong vụ kiện ban đầu. Bị đơn vẫn phải cung cấp chứng cứ và lập luận để bác bỏ yêu cầu của nguyên đơn. Đồng thời, bị đơn phải chứng minh rõ ràng cho các yêu cầu trong đơn kiện lại của mình.

4. Một số lưu ý dành cho các doanh nghiệp là bị đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Trong phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, bị đơn có một quyền lợi rất lớn là có quyền kiện lại nguyên đơn. Tuy nhiên, hiện nay, vẫn còn nhiều doanh nghiệp không biết và đặt ra câu hỏi rằng bị đơn có thể kiện lại nguyên đơn trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài không, hoặc các doanh nghiệp đã biết nhưng không quan tâm đến quyền lợi này của mình.

Đơn kiện lại của bị đơn có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, bởi các lý do sau:

Đơn kiện lại của bị đơn không chỉ là công cụ để giúp bị đơn chứng minh những lập luận của phía nguyên đơn là không chính xác và bị đơn có quyền lên tiếng về điều đó.
Đơn kiện lại của bị đơn còn có tác dụng quan trọng như một bằng chứng để có thể giúp bị đơn có thể chiến thắng vụ kiện ban đầu.

Do đó, có thể khẳng định đơn kiện lại của bị đơn chính là một văn bản vô cùng hữu dụng đối với phía bị đơn. Nếu tận dụng tốt được các ưu điểm của đơn kiện lại này, bị đơn hoàn toàn có khả năng để chống lại những cáo buộc đến từ phía của nguyên đơn.

Dẫu vậy, việc tạo lập cũng như nộp, hay sửa đổi, bổ sung đơn kiện lại là những công việc phức tạp, đòi hỏi rất nhiều tính chuyên môn. Vì vậy, các doanh nghiệp khi trở thành bị đơn trong vụ tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài nên tìm tới sự trợ giúp các chuyên gia uy tín, có nhiều kinh nghiệm như đội ngũ luật sư, tư vấn viên của công ty Luật Việt An để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.

5. Kết luận

Quyền kiện lại của bị đơn là công cụ pháp lý quan trọng, giúp bảo vệ lợi ích hợp pháp và đảm bảo tính công bằng trong tố tụng trọng tài. Tuy nhiên, việc thực hiện cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật và đòi hỏi sự hỗ trợ chuyên môn để đạt hiệu quả cao.

6. Cách để giải quyết tranh chấp bằng Trung tâm trọng tài thương mại quốc tế Bigboss

Để giải quyết tranh chấp bằng phương pháp trọng tài thương mại tại BBIAC. Quý khách hàng có thể ghi vào hợp đồng 1 trong 2 nội dung sau:

6.1. Điều khoản trọng tài mẫu

Ngoài ra, các bên có thể bổ sung:

(a) số lượng trọng tài viên là [một hoặc ba].

(b) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia].

(d) ngôn ngữ trọng tài là [ ].** Ghi chú: *

Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài **

Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

6.2. Điều khoản trọng tài mẫu theo thủ tục rút gọn

“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này. Các bên thỏa thuận rằng tố tụng trọng tài sẽ được tiến hành theo Thủ tục rút gọn quy định tại Điều 37 của Quy tắc tố tụng trọng tài của BBIAC.”

Ngoài ra, các bên có thể bổ sung:

(a) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia].

(b) luật áp dụng cho hợp đồng là [ ].*

Ghi chú:

* Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài

** Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Liên hệ 0979 133 955 để được tư vấn!