Pháp luật về chi phí giải quyết bằng Trọng tài thương mại

Mô tả:

Bài viết khái quát về chi phí trọng tài trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại bao gồm khái niệm, người chịu chi phí và quy định về tạm ứng, hoàn trả phí. Đồng thời, so sánh cho thấy sự khác biệt giữa chi phí Trọng tài với án phí tòa án và nêu ra các trường hợp được hoàn trả phí theo quy định cụ thể.

1. Khái niệm và quy định pháp luật về chi phí Trọng tài

Phí trọng tài là khoản thu từ việc cung cấp dịch vụ giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài. Phí trọng tài do Trung tâm trọng tài ấn định. Trường hợp vụ tranh chấp được giải quyết bởi Trọng tài vụ việc, phí trọng tài do Hội đồng trọng tài ấn định.

Phí trọng tài gồm: Thù lao Trọng tài viên, chi phí đi lại và các chi phí khác cho Trọng tài viên; Phí tham vấn chuyên gia và các trợ giúp khác theo yêu cầu của Hội đồng trọng tài; Phí hành chính; Phí chỉ định Trọng tài viên vụ việc của Trung tâm trọng tài theo yêu cầu của các bên tranh chấp; Phí sử dụng các dịch vụ tiện ích khác được cung cấp bởi Trung tâm trọng tài.

Người chịu phí trọng tài cũng tương tự như đối với các vụ việc dân sự theo khoản 3 Điều 34 Luật Trọng tài thương mại 2010, trong trường hợp các bên không có thỏa thuận khác và quy tắc tố tụng trọng tài không có quy định riêng, bên thua kiện sẽ phải chịu phí trọng tài.

2. So sánh chi phí trọng tài so với án phí tòa án

Chi phí của trọng tài tốn kém hơn chi phí tòa án. Đặc biệt là đối với trọng tài quốc tế chi phí trọng tài khá tốn kém do tranh chấp thường có giá trị lớn và địa điểm xét xử thường ở nước ngoài đối với ít nhất một bên, ngôn ngữ được sử dụng trong tố tụng trọng tài quốc tế thường phải là ngôn ngữ quốc tế. Ngoài ra chi phí đối với các luật sư cũng thường khá cao bởi tranh chấp hay liên quan tới áp dụng pháp luật nước ngoài, pháp luật quốc tế đòi hỏi phải mời luật sư đến từ nhiều nước khác nhau và có trình độ pháp lý ở mức rất chuyên sâu.

Tuy nhiên vẫn rất nhiều tranh chấp mang ra giải quyết bằng trọng tài bởi một số ưu điểm mà trọng tài mang lại: 

– Thủ tục trọng tài đơn giản, nhanh chóng, các bên có thể chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết tranh chấp, không trải qua nhiều cấp xét xử.

– Các bên có quyền lựa chọn trung tâm trọng tài, trọng tài viên theo ý chí của mình, không giới hạn về lãnh thổ.

– Nguyên tắc xét xử không công khai, thông tin về tranh chấp của các bên được giữ kín, phần nào giúp các bên giữ được uy tín.

– Trọng tài thương mại được thành lập theo ý chí các bên, xét xử phục vụ mục đích của các bên không nhân danh quyền lực nhà nước.

Về nguyên tắc chung, đối với trọng tài thiết chế, ngay khi gửi đơn kiện tới tổ chức trọng tài, nguyên đơn sẽ phải nộp đầy đủ một khoản phí ứng trước cho tổ chức trọng tài. Mức phí ứng trước này thường bao gồm thù lao cho trọng tài viên, các khoản chi phí khác cho trọng tài viên như đi lại, ở v.v. và chi phí hành chính của tổ chức trọng tài. Khoản phí ứng trước này được xác định dựa vào giá trị của tranh chấp và biểu phí của tổ chức trọng tài. Mỗi tổ chức trọng tài có một biểu phí trọng tài riêng của mình tùy theo uy tín của tổ chức trọng tài đó. Trường hợp đơn khởi kiện và đơn kiện lại nêu trị giá tranh chấp thì việc xác định phí ứng trước khá đơn giản bởi chỉ cần dựa vào biểu phí trọng tài của tổ chức trọng tài. Nếu đơn khởi kiện và đơn kiện lại không nêu trị giá tranh chấp thì tổ chức trọng tài sẽ quyết định khoản phí ứng trước dựa vào tính chất, quy mô của vụ tranh chấp, thời gian dự kiến giải quyết tranh chấp, số lượng trọng tài viên trong hội đồng trọng tài. Đối với trọng tài vụ việc, khoản phí ứng trước do hội đồng trọng tài quyết định và phân bổ tỉ lệ đóng góp cho các bên. Trường hợp bị đơn không nộp phí ứng trước thì nguyên đơn sẽ phải nộp toàn bộ khoản phí này nếu muốn tố tụng trọng tài được tiếp tục.

3. Bảng phí về trung tâm Trọng tài.

Biểu phí tham khảo của Trung tâm trọng tài thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) ban hành đối với trường hợp vụ tranh chấp được giải quyết bởi Hội đồng Trọng tài gồm ba Trọng tài viên:

4. Thanh toán chi phí tạm ứng chi phí trong Trọng tài và hoàn trả phí trọng tài 

Việc thanh toán tạm ứng chi phí trọng tài nhằm đảm bảo rằng tổ chức trọng tài có đủ tiền để trang trải việc thanh toán phí và chi phí của trọng tài, cũng như chi phí phát sinh trong quá trình quản lý tố tụng trọng tài. Các khoản ứng trước về chi phí trả cho các tổ chức trọng tài không bao gồm chi phí bên, chẳng hạn như phí pháp lý và phí chuyên gia. Khi nộp đơn yêu cầu trọng tài, tổ chức trọng tài, chẳng hạn như ICC, LCIA, HKIAC và SIAC, yêu cầu khoản thanh toán đầu tiên của một khoản phí đăng ký hoặc nộp đơn không hoàn lại. Khoản thanh toán đầu tiên này không phản ánh toàn bộ số tiền tạm ứng về chi phí sẽ được trả cho trọng tài, nhưng được ghi có như một phần của khoản tạm ứng về chi phí sẽ được người khiếu nại trả cho quá trình tố tụng trọng tài.

Chi phí trọng tài được hoàn trả theo các điều kiện quy định tại Quy tắc tố tụng Trọng tài của các Trung tâm nơi được chọn giải quyết vụ việc tranh chấp. Phí trọng tài theo Quy tắc của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) ban hành được hoàn trả trong các trường hợp sau đây:

– Trong trường hợp Đơn khởi kiện, Đơn kiện lại được rút hoặc các bên thỏa thuận chấm dứt việc giải quyết tranh chấp trước khi Hội đồng Trọng tài được thành lập, BIGBOSS INTERNATIONAL hoàn lại 70% khoản phí trọng tài mà các bên đã nộp.

• Trường hợp Đơn khởi kiện, Đơn sửa đổi, bổ sung Đơn khởi kiện, Đơn kiện lại, Đơn sửa đổi, bổ sung Đơn kiện lại được rút sau khi Hội đồng Trọng tài được thành lập, BIGBOSS INTERNATIONAL hoàn trả 40% phí trọng tài. 
• Trường hợp Đơn khởi kiện, Đơn sửa đổi, bổ sung Đơn khởi kiện, Đơn kiện lại, Đơn sửa đổi, bổ sung Đơn kiện lại được rút sau khi BIGBOSS INTERNATIONAL gửi Giấy triệu tập Phiên họp giải quyết vụ tranh chấp và trước ngày mở phiên họp giải quyết vụ tranh chấp, BIGBOSS INTERNATIONAL hoàn trả 20% phí trọng tài.  
• Trường hợp Hội đồng Trọng tài ra Quyết định đình chỉ giải quyết vụ tranh chấp do thỏa thuận trọng tài không tồn tại hoặc thỏa thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được, BIGBOSS INTERNATIONAL hoàn trả 30% phí trọng tài.