Thỏa thuận trọng tài trong hợp đồng marketing
1. Thỏa thuận trọng tài trong marketing
1.1. Khái niệm và vai trò của thỏa thuận trọng tài trong hợp đồng dịch vụ marketing
Thỏa thuận trọng tài trong hợp đồng dịch vụ Marketing là sự thống nhất ý chí giữa các bên nhằm lựa chọn trọng tài thương mại làm cơ quan có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng.
Theo quy định tại Điều 3 và Điều 16 Luật Trọng tài thương mại năm 2010, thỏa thuận trọng tài có thể được thể hiện dưới dạng điều khoản trong hợp đồng hoặc thỏa thuận riêng biệt, miễn là được lập bằng văn bản hoặc hình thức tương đương như thư điện tử hay thông điệp dữ liệu.
Việc đưa thỏa thuận trọng tài vào hợp đồng mang ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực Marketing – nơi đặc trưng bởi tính sáng tạo, linh hoạt và yếu tố phi vật chất như quảng cáo, truyền thông, tổ chức sự kiện, quản lý hình ảnh hay chiến dịch kỹ thuật số. Trọng tài giúp các bên giải quyết tranh chấp nhanh chóng, bí mật và chuyên nghiệp hơn so với Tòa án; đồng thời đảm bảo sự lựa chọn trọng tài viên có hiểu biết về ngành Marketing, góp phần đánh giá đúng bản chất thương mại của vụ việc. Bên cạnh đó, phán quyết trọng tài còn có giá trị thi hành quốc tế theo Công ước New York 1958, tạo thuận lợi cho các hợp đồng Marketing có yếu tố nước ngoài.
Trong bối cảnh chuyển đổi số và toàn cầu hóa, thỏa thuận trọng tài không chỉ là một điều khoản pháp lý mang tính hình thức mà còn là công cụ quản trị rủi ro hiệu quả, giúp doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi, uy tín thương hiệu và duy trì mối quan hệ hợp tác bền vững với đối tác trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
1.2. Đặc điểm đặc thù marketing
Lĩnh vực Marketing mang những đặc điểm và đặc thù riêng biệt, khác với các hoạt động thương mại truyền thống bởi tính sáng tạo, linh hoạt và gắn chặt với yếu tố con người – truyền thông – công nghệ.
Trước hết, Marketing là một ngành dịch vụ phi vật chất, sản phẩm không phải là hàng hóa hữu hình mà là giá trị truyền thông, hình ảnh, chiến lược thương hiệu hoặc hiệu quả nhận diện mà doanh nghiệp hướng tới.
Thứ hai, Marketing mang tính sáng tạo và linh hoạt cao, đòi hỏi sự đổi mới liên tục để thích ứng với thị hiếu người tiêu dùng, xu hướng công nghệ và hành vi thị trường. Điều này khiến các hợp đồng Marketing thường có nội dung mở, chỉ tiêu đánh giá (KPI) mang tính định tính, dễ dẫn đến tranh chấp về hiệu quả và nghĩa vụ thực hiện.
Thứ ba, lĩnh vực này thường có yếu tố quốc tế hoặc điện tử, nhất là trong bối cảnh Marketing số (digital marketing, influencer marketing, truyền thông đa nền tảng), nên các bên có thể ký kết hợp đồng qua mạng, sử dụng dữ liệu điện tử, nội dung quảng bá xuyên biên giới.
Marketing trở thành một lĩnh vực có nguy cơ phát sinh tranh chấp cao, đòi hỏi các doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng hợp đồng chặt chẽ, trong đó thỏa thuận trọng tài là một công cụ hữu hiệu để bảo đảm quyền lợi, bí mật kinh doanh và sự linh hoạt trong giải quyết tranh chấp.
2. Tác động của trọng tài vào thương mại điện tử
2.1. Ảnh hưởng của xu hướng số hóa Marketing
Xu hướng số hóa trong Marketing đã và đang tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đối với cách thức doanh nghiệp triển khai chiến lược kinh doanh, ký kết hợp đồng và giải quyết tranh chấp. Trước hết, quá trình chuyển đổi từ Marketing truyền thống sang Marketing số (Digital Marketing) giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng nhanh hơn, phạm vi rộng hơn và chi phí tối ưu hơn nhờ vào nền tảng mạng xã hội, công cụ tìm kiếm, website và dữ liệu người dùng.
Tuy nhiên, sự số hóa này cũng làm thay đổi bản chất pháp lý của giao dịch, khi phần lớn hợp đồng dịch vụ Marketing hiện nay được ký kết, thực hiện và lưu trữ hoàn toàn dưới dạng điện tử, thông qua email, nền tảng trực tuyến hoặc phần mềm quản lý chiến dịch. Điều này đặt ra yêu cầu về tính xác thực, toàn vẹn dữ liệu và chứng cứ điện tử, đặc biệt khi xảy ra tranh chấp về chất lượng dịch vụ, chi phí quảng cáo hay quyền sở hữu nội dung sáng tạo.
2.2. Tác động tích cực
Tác động tích cực đối với hoạt động kinh doanh và cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại hiện nay. Trước hết, số hóa giúp tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý hợp đồng, khi toàn bộ quá trình ký kết, thực hiện và theo dõi hợp đồng được lưu trữ dưới dạng dữ liệu điện tử, giúp các bên dễ dàng truy xuất chứng cứ, xác định trách nhiệm và nghĩa vụ trong trường hợp xảy ra tranh chấp. Thứ hai, việc áp dụng các công cụ Digital Marketing, AI, Big Data và nền tảng quản lý trực tuyến cho phép doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược tiếp cận khách hàng.
2.3. Thách thức pháp lý
Thách thức pháp lý phức tạp đối với doanh nghiệp và cơ chế giải quyết tranh chấp. Trước hết, việc ký kết và thực hiện hợp đồng dịch vụ Marketing dưới dạng điện tử khiến vấn đề xác định giá trị pháp lý của thỏa thuận điện tử, chữ ký số và thông điệp dữ liệu trở nên quan trọng. Không ít trường hợp các bên tranh cãi về hiệu lực của hợp đồng được chấp thuận qua email, tin nhắn hoặc nền tảng quản lý chiến dịch, do chưa có quy trình chuẩn về xác thực danh tính và lưu trữ chứng cứ.
Bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư người tiêu dùng là vấn đề nổi cộm khi hoạt động Marketing số phụ thuộc nhiều vào việc thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân. Vi phạm quy định về dữ liệu không chỉ dẫn đến trách nhiệm dân sự mà còn có thể bị xử phạt hành chính hoặc hình sự theo Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2023. Trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, việc thu thập, xác minh và đánh giá chứng cứ điện tử vẫn còn thiếu cơ chế thống nhất, dẫn đến nguy cơ phán quyết bị kháng nghị do chứng cứ không hợp lệ hoặc không đảm bảo tính toàn vẹn.
3. Giải quyết tranh chấp hợp đồng dịch vụ
3.1. Các loại tranh chấp thương gặp
Trong lĩnh vực Marketing, tranh chấp hợp đồng dịch vụ thường xuất phát từ sự khác biệt trong nhận thức, đánh giá hiệu quả chiến dịch và việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Phổ biến nhất là tranh chấp về chất lượng dịch vụ và kết quả truyền thông khi bên thuê dịch vụ cho rằng chiến dịch không đạt KPI, không tương xứng với chi phí bỏ ra hoặc không đúng cam kết quảng bá thương hiệu.
Các tranh chấp về thanh toán và chi phí phát sinh, như việc chậm thanh toán, thay đổi ngân sách, hoặc chi phí ngoài hợp đồng không được thống nhất bằng văn bản. Một nhóm tranh chấp khác liên quan đến sở hữu trí tuệ và bản quyền nội dung, chẳng hạn như sử dụng trái phép hình ảnh, video, logo, nhạc nền hoặc dữ liệu của bên thứ ba. Ngoài ra, trong các hợp đồng quản lý KOLs và influencer marketing, thường xảy ra bất đồng về nghĩa vụ thực hiện, thời gian đăng bài, hành vi vi phạm đạo đức hoặc phát ngôn ảnh hưởng tiêu cực đến thương hiệu, dẫn đến yêu cầu bồi thường thiệt hại. Những tranh chấp này có tính đặc thù cao, cần được giải quyết bởi cơ quan hoặc trọng tài viên có hiểu biết chuyên sâu về lĩnh vực Marketing, truyền thông và thương mại điện tử.
3.2. Quy trình trọng tài trong giải quyết tranh chấp
Khi xảy ra tranh chấp trong hợp đồng dịch vụ Marketing có thỏa thuận trọng tài, các bên có thể nộp đơn yêu cầu giải quyết tại trung tâm trọng tài được chỉ định như BBIAC. Cụ thể, bên khởi kiện gửi đơn yêu cầu trọng tài kèm theo hợp đồng, chứng cứ điện tử, tài liệu xác nhận dịch vụ và yêu cầu bồi thường. Sau khi thụ lý, trung tâm trọng tài sẽ thành lập Hội đồng trọng tài gồm một hoặc ba trọng tài viên do các bên lựa chọn; trường hợp các bên không thỏa thuận được thì trung tâm sẽ chỉ định theo quy định
4. Định hướng phát triển
xu hướng số hóa khiến các chiến dịch Marketing có yếu tố xuyên biên giới, liên quan đến người tiêu dùng và đối tác ở nhiều quốc gia, làm tăng nhu cầu sử dụng trọng tài thương mại thay cho Tòa án để đảm bảo tính linh hoạt và hiệu lực quốc tế của phán quyết. Đồng thời, sự phát triển của trọng tài trực tuyến (ODR) cũng được thúc đẩy, cho phép nộp đơn, xét xử và ra phán quyết qua nền tảng điện tử, phù hợp với đặc thù nhanh, gọn và bảo mật của ngành Marketing. Như vậy, số hóa không chỉ thay đổi cách doanh nghiệp làm Marketing mà còn tái định hình phương thức quản lý rủi ro và giải quyết tranh chấp, đòi hỏi các bên phải chủ động thích ứng bằng việc cập nhật công nghệ, hiểu rõ quy định pháp lý và xây dựng điều khoản trọng tài điện tử rõ ràng trong hợp đồng dịch vụ Marketing.
5. Cách để giải quyết tranh chấp bằng trung tâm trọng tài thương mại quốc tế BIGBOSS
Để giải quyết tranh chấp bằng phương pháp trọng tài thương mại tại BBIAC. Quý khách hàng có thể ghi vào hợp đồng 1 trong 2 nội dung sau:
5.1. Điều khoản trọng tài mẫu
“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này”.
Ngoài ra, các bên có thể bổ sung:
(a) số lượng trọng tài viên là [một hoặc ba].
(b) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia].
(c) luật áp dụng cho hợp đồng là [ ].*
(d) ngôn ngữ trọng tài là [ ].** Ghi chú: *
Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài **
Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
5.2. Điều khoản trọng tài mẫu theo thủ tục rút gọn
“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này. Các bên thỏa thuận rằng tố tụng trọng tài sẽ được tiến hành theo Thủ tục rút gọn quy định tại Điều 37 của Quy tắc tố tụng trọng tài của BBIAC.”
Ngoài ra, các bên có thể bổ sung:
(a) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia].
(b) luật áp dụng cho hợp đồng là [ ].*
(c) ngôn ngữ trọng tài là [ ]. **
Ghi chú:
* Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài
** Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Liên hệ 0979 133 955 để được tư vấn!
