Trọng tài thương mại với doanh nghiệp chăn nuôi

1. Doanh nghiệp chăn nuôi. 

Ngành chăn nuôi hiện nay là một trong những lĩnh vực then chốt của nông nghiệp Việt Nam, đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực, xuất khẩu và phát triển nông thôn bền vững. Ngành chăn nuôi là lĩnh vực sản xuất nông nghiệp chuyên nuôi, chăm sóc, và khai thác các loài vật nuôi (như trâu, bò, lợn, gà, dê, vịt…) nhằm cung cấp thực phẩm (thịt, trứng, sữa), nguyên liệu cho công nghiệp chế biến (da, lông, phân bón hữu cơ) và sức kéo trong nông nghiệp. Chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong an ninh lương thực quốc gia, phát triển kinh tế nông thôn, và tạo việc làm, thu nhập ổn định cho hàng triệu hộ dân.

Cùng với quá trình công nghiệp hóa và hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp chăn nuôi ngày càng mở rộng quy mô sản xuất, ký kết nhiều loại hợp đồng thương mại, bảo hiểm, cung ứng vật tư, dịch vụ thú y, hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Trong đó, tranh chấp phát sinh là điều khó tránh khỏi.

Trong bối cảnh đó, trọng tài thương mại nổi lên như một phương thức giải quyết tranh chấp linh hoạt, hiệu quả và bảo mật, giúp doanh nghiệp chăn nuôi bảo vệ quyền lợi hợp pháp, duy trì uy tín và ổn định hoạt động kinh doanh.

2. Giải pháp trọng tài thương mại đối với doanh nghiệp chăn nuôi.

Theo Điều 2 Luật Trọng tài thương mại 2010, trọng tài được áp dụng cho tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại, bao gồm mua bán hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, bảo hiểm, chuyển giao công nghệ…
Các hoạt động chăn nuôi, cung ứng vật tư, dịch vụ thú y, bảo hiểm vật nuôi đều mang bản chất thương mại, nên tranh chấp trong lĩnh vực này hoàn toàn có thể giải quyết bằng trọng tài nếu có thỏa thuận trọng tài hợp pháp.

Đặc biệt, gia súc, gia cầm theo Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015 được xem là tài sản, và chủ sở hữu có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản đó. Khi xảy ra tranh chấp vật nuôi (như mất mát, chết, hư hỏng, hoặc tranh chấp về quyền sở hữu), cơ chế trọng tài có thể giúp: Xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại, Giải quyết tranh chấp hợp đồng nuôi, thuê nuôi, hoặc bao tiêu, và đảm bảo bảo vệ quyền sở hữu hợp pháp của doanh nghiệp. Nhờ tính linh hoạt và bí mật, trọng tài thương mại được xem là giải pháp hiệu quả hơn so với tòa án, nhất là trong các tranh chấp kỹ thuật, kinh tế – nông nghiệp.

2.1.  Đưa điều khoản trọng tài vào hợp đồng chăn nuôi – thú y. 

Khi ký kết hợp đồng, doanh nghiệp nên chèn điều khoản trọng tài rõ ràng, chỉ định trung tâm trọng tài uy tín như BBIAC, để có căn cứ pháp lý khi xảy ra tranh chấp.

Mẫu điều khoản cơ bản:
“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết tại Trung tâm Trọng tài Thương mại quốc tế BIGBOSS, theo Quy tắc tố tụng trọng tài của BBIAC. Phán quyết của Hội đồng trọng tài là chung thẩm và ràng buộc các bên.”

Việc chủ động quy định này giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian xử lý, tránh xung đột thẩm quyền và bảo đảm tính bảo mật của vụ việc.

2.2. Vai trò trọng tài. 

Trọng tài thương mại giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và uy tín của doanh nghiệp chăn nuôi, nhất là trong bối cảnh thị trường cạnh tranh và hội nhập sâu rộng. Doanh nghiệp cần chủ động đưa điều khoản trọng tài vào hợp đồng, lựa chọn trung tâm trọng tài uy tín và đào tạo đội ngũ pháp lý nội bộ am hiểu quy trình trọng tài.

Về phía Nhà nước, cần khuyến khích phát triển cơ chế trọng tài chuyên ngành nông nghiệp – thú y, góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và an toàn pháp lý cao.

Tranh chấp trong ngành chăn nuôi rất đa dạng: từ vi phạm hợp đồng cung cấp giống, thức ăn, thuốc thú y, hợp tác chăn nuôi, bao tiêu sản phẩm, cho đến bảo hiểm vật nuôi, kiểm dịch, xuất khẩu.
Trong những trường hợp này, trọng tài thương mại là lựa chọn phù hợp vì:

Các bên được quyền tự do thỏa thuận chọn trung tâm trọng tài BBIAC và trọng tài viên có chuyên môn nông nghiệp – thú y, giúp đánh giá chính xác bản chất kỹ thuật của vụ việc. Thủ tục tố tụng trọng tài nhanh gọn, linh hoạt, tiết kiệm thời gian và chi phí hơn so với tòa án. Phán quyết trọng tài có giá trị chung thẩm, được thi hành theo Luật Trọng tài thương mại 2010 và Công ước New York 1958, đảm bảo tính pháp lý quốc tế cho doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu.

3. Các tranh chấp thường gặp trong chăn nuôi và hoạt động thú y.

3.1. Ngành chăn nuôi

Ngành chăn nuôi có tính thương mại cao, liên quan đến chuỗi cung ứng – sản xuất – tiêu thụ. Một số tranh chấp phổ biến gồm:

Tranh chấp hợp đồng cung cấp giống, thức ăn, thuốc thú y: ví dụ nhà cung cấp giao hàng kém chất lượng, không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Tranh chấp hợp đồng hợp tác chăn nuôi, bao tiêu sản phẩm: giữa doanh nghiệp và hộ chăn nuôi về giá thu mua, sản lượng, thời điểm giao nhận.
Tranh chấp bảo hiểm vật nuôi: doanh nghiệp bảo hiểm và hộ chăn nuôi không thống nhất về nguyên nhân chết của vật nuôi.
Tranh chấp xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi: do vi phạm điều kiện kiểm dịch, chất lượng hoặc chậm giao hàng.

3.2. Hoạt động thú y

Hoạt động thú y cũng chứa nhiều yếu tố thương mại và dịch vụ, đặc biệt khi gắn với hoạt động kinh doanh thuốc, vắc-xin, và dịch vụ thú y. Một số dạng tranh chấp gồm:

Tranh chấp hợp đồng cung cấp thuốc, vắc-xin, thiết bị thú y: liên quan đến chất lượng, nguồn gốc, thời gian giao hàng, thanh toán.
Tranh chấp dịch vụ thú y: giữa doanh nghiệp chăn nuôi và cơ sở thú y về trách nhiệm khi tiêm phòng, chẩn đoán sai bệnh hoặc xử lý không đúng quy trình gây thiệt hại vật nuôi.
Tranh chấp giữa cơ sở giết mổ, chế biến với đơn vị kiểm dịch: về chi phí, sai phạm kỹ thuật hoặc thiệt hại do bị đình chỉ hoạt động.
Tranh chấp về chuyển giao công nghệ, hợp đồng nghiên cứu vắc-xin hoặc hợp đồng đào tạo chuyên môn thú y.

4. Cách để giải quyết tranh chấp bằng trung tâm trọng tài thương mại quốc tế BIGBOSS

Để giải quyết tranh chấp bằng phương pháp trọng tài thương mại tại BBIAC. Quý khách hàng có thể ghi vào hợp đồng 1 trong 2 nội dung sau: 

4.1. Điều khoản trọng tài mẫu

“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này”.

Ngoài ra, các bên có thể bổ sung: 

(a) số lượng trọng tài viên là [một hoặc ba].

(b) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia]. 

(c) luật áp dụng cho hợp đồng là [ ].* 

(d) ngôn ngữ trọng tài là [ ].** Ghi chú: * 

Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài ** 

Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

4.2. Điều khoản trọng tài mẫu theo thủ tục rút gọn

“Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế BIGBOSS (BBIAC) theo Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này. Các bên thỏa thuận rằng tố tụng trọng tài sẽ được tiến hành theo Thủ tục rút gọn quy định tại Điều 37 của Quy tắc tố tụng trọng tài của BBIAC.”

Ngoài ra, các bên có thể bổ sung:

(a) địa điểm trọng tài là [thành phố và/hoặc quốc gia].

(b) luật áp dụng cho hợp đồng là [ ].*

(c) ngôn ngữ trọng tài là [ ]. **

Ghi chú:

* Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài

** Chỉ áp dụng đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc tranh chấp có ít nhất một bên là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Liên hệ 0979 133 955 để được tư vấn!